"جاروی جادوگر" جنوب استان کرمان را تهدید می کند

حسین مسلمی در گفتگو با مهر اظهار داشت: بیماری جاروی جادوگر در بخشهایی از باغات مرکبات شهرستان کهنوج گسترش یافته است که به عنوان یک خطر جدی باغهای مرکبات استان را به شدت تهدید می کند.

وی تصریح کرد: هم اکنون این بیماری در 100 درصد باغات لیمو ترش بخش فریاب شهرستان کهنوج که بخش مهمی از محصول لیموی استان را تولید می کند گسترش یافته و تنها راه عدم گسترش بیماری قطع کلیه درختان آلوده و قرنطینه نهالهای آلوده می باشد.

مسلمی تصریح کرد: تنها راه جلوگیری از این بیماری امحاء درختان آلوده است که این امر نیز ضرر هنگفتی را به کشاورزان وارد خواهد کرد.

وی خاطر نشان کرد: این بیماری همانند سرطان است که طی زمان کوتاه کلیه باغها را در برمی گیرد و احتمال گسترش آن به دیگر مرکبات نیز وجود دارد.

مسلمی دلیل گسترش بیناری را عدم قرنطینه نقاط آلوده در زمینه جابجایی محصولات و نهالهای آلوده دانست و گفت: مسئولان جهاد کشاورزی باید در این زمینه چاره اندیشی کنند.

به گفته معاون فنی و اجرایی سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان نیز این بیماری خطرناک در چهار روستای بخش فهرج از توابع شهرستان بم نیز گسترش یافته است.

حسین میرزابیگی تصریح کرد: درختان آلوده در این بخش به صورت کامل امحاءشده اند که در صورت مشاهده این بیماری این روند باید ادامه یابد.

به گفته یک کارشناس گیاه پزشکی بیماری جاروی جادوگر لیمو ترش یکی از بیماریهای خطرناک لیموترش است که عامل آن فیتوپلاسما است.

سحر محمد تقی زاده تصریح کرد: این بیماری اولین بار در سال 1960در حاشیه شمالی عمان مشاهده و در سال 1989 از امارات متحده عربی و برخی از کشورهای همجوار آن گزارش شده که تا کنون از سایر نقاط جهان گزارش نشده است.

وی گفت: این بیماری در ایران اولین بار در سال 1376 روی درختان لیمو ترش شهرستان نیک شهر اعلام و به ثبت رسید که با پیگیری سازمان حفظ نباتات و کشاورزی استان سیستان و بلوچستان در حدود 400 اصله از درختان آلوده نابود شدند.

این کارشناس گیاه پزشکی در ادامه افزود: بیماری جاروی جادوگر لیمو ترش یکی از بیماریهای خطرناک لیموترش است که عامل این بیماری "فیتوپلاسمایی" با نام علمی "Candidatus Phytoplasma aurantifolia"است. فیتو پلاسماها موجوداتی اند که از نظر اجزای "پروتوپلاسمی" شبیه به باکتریها اند ولی برخلاف باکتریها فاقد دیواره سلولی اند و "پروتوپلاست" آنها توسط یک غشا "سیتوپلاسمی" سه لایه احاطه شده است.

محمدتقی زاده بنابراین این موجودات به علت فقدان دیواره سلولی و وجود غشا "سیتوپلاسمی" انعطاف پذیر هستند و ممکن است به صورت چند شکلی دیده شوند که در حال حاضر برای تشخیص و ردیابی این موجودات اغلب از روشهای "سرولوژیک" و واکنشهای زنجیره ای پلیمراز استفاده می شود.

وی یادآور شد: تاکنون خسارت شدید این بیماری تنها روی لیموترش مشاهده شده و این گونه گیاهی به عنوان مهمترین میزبان آن شناخته شده است.اگرچه قابلیت انتقال این بیماری به "لمون، راف لمون و پرتقال سه برگی" نیز به اثبات رسیده است.

محمد تقی زاده خاطر نشان کرد: از مشخصه های ظهور این بیماری کاهش طول میانگره ها، فشردگی و تجمع برگها به همراه ریزبرگی، رنگ پریدگی و زرد شدن برگها است که به سهولت از شاخه های سالم قابل تمایز است. در مراحل اولیه درختان مبتلا ابتدا یک و سپس چند مجموعه جارویی شدن را نشان می دهند، در حالی که سایر قسمتهای گیاه بدون علایم هستند و به تدریج قسمتهای مختلف گیاه را در بر میگیرد.

وی ادامه داد: پس از مدتی برگهای این محلها خشک شده و در مراحل نهایی، ساقه و شاخه های خشک شده و چند جاروی باقی مانده در روی درخت علامت خشک شدن کامل آن را نشان می دهد. مشاهده شده است اگرچه گل و میوه روی منطقه ای که علایم را نشان می دهد تولید نشده ولی میوه دهی قسمتهای بدون علایم بطور طبیعی انجام می شود اما با افزایش تعداد جاروی جادوگر میزان تولید گیاه کاهش می یابد.پیشرفت بیماری از زمان ظهور اولین علایم تا مرحله نهایی بسیار سریع بوده و در طی چند سال(4-5 سال) گیاه کاملا غیر بارور و خشک می شود.

وی تصریح کرد: این بیماری به صورت مکانیکی و از راه خاک منتقل نمی شود. اگرچه انتقال آن توسط سس "Cuscuta campestris" ثابت شده است اما مهمترین راه انتقال این بیماری ازطریق پیوند و قلمه است. البته بررسی ها نشان داده که "زنجرک Hishimonus phycitis" نیزبه عنوان مهمترین ناقل این بیماری فعالیت می کند.

محمد تقی زاده گفت:  برای مبارزه با این بیماری میتوان به اعمال قرنطینه ای، جلوگیری از ورود نهال و پیوندک مرکبات از مناطق انتشار بیماری، حذف درختان آلوده، مبارزه با ناقلین این بیماری، استفاده از آنتی بیوتیکها بخصوص تتراسیکلین، استفاده از تیمار گرمادهی گیاهان آلوده در حال رشد یا اندامهای تکثیری در حال خواب، تولید آنتی بادیهای اختصاصی در ردیابی فیتوپلاسماها در نهال و اندامهای تکثیری گیاهانبه عنوان یک عامل پیشگیری کننده، سمپاشی علفهای هرز دور مزارع و مبارزه با علف هرز سس اشاره کرد.